Canvas 25 02 2015 Terzake en Reyers Laat
Zie ook Over Kronos en Kairos
Zie ook Over Kronos en Kairos
arbeid znw. m., mnl. arbeit m. v. ‘arbeid, inspanning, moeite, leed, baringsnood’, onfrank. arbeit m. v. arvith o. ‘werk, leed’, os. arƀed, arƀid v., arƀedi, arƀidi, arƀithi o. ohd. arabeit, arbeit v., oe. earfoð, earfeðe o., ofri. arbeid, arbed o., on. erfiði o., got. arbaiþs m. ‘arbeid, moeite, leed’.
1. gewoonlijk verklaard uit een intrans. ww. *arbe-i̭ō ‘ik ben een verweesd, en daardoor tot harde arbeid gedwongen kind’, dat men dan vergelijkt met osl. rabota ‘harde arbeid’, rabŭ, robŭ (< *arbhos, orbhos) ‘knecht’, arm. arbaneak ‘dienaar’, lit. arbonas ‘os.’ (C. C. Uhlenbeck, PBB 16, 1892, 562); de verbinding van het 2de lid met een woord dat aan on. ið v. ‘arbeid’ beantwoordt (dit eveneens van omstreden herkomst, zie AEW 282), maakt de verklaring niet sterker (ondanks v. Haeringen Suppl. 7). —
2. Nog minder aantrekkelijk de verbinding met on. arfr ‘os’, vgl. oe. ierfe, arf ‘vee’ en lit. arbonas ‘os.’ (indien niet leenwoord uit het germ.); dan dus eig. ‘arbeid van een os’ (Meringer, IF 17, 1905, 128). — Bij lit. darbas ‘arbeid’, met afwerping van de anlaut door taboeëring (Kronasser, Handbuch der Semasiologie 1952, 170); maar wat zou de aanleiding tot taboe in dit geval geweest zijn? — Zie verder nog Feist, Got. Wb. 55). — De b van het nl. woord wil W. de Vries Ts. 33, 1914, 145-146 verklaren door associatie met het ww. *baiðian ‘dwingen’, herinnerend aan de slavenarbeid, die daarvoor vroeger werd gebruikt.
late 14c., "perform manual or physical work; work hard; keep busy; take pains, strive, endeavor" (also "copulate"), from Old French laborer "work, toil; struggle, have difficulty," from Latin laborare, from labor (see labor (n.)). The verb in modern French, Spanish, Portuguese means "to plow;" the wider sense being taken by the equivalent of English travail. Sense of "to endure pain, suffer" is early 15c., especially in phrase labor of child. Related: Labored; laboring.
Etymologisch zien we zowel in het Engels, Frans en Nederlands dezelfde betekenis die aan het woord arbeid is gegeven. Beide komen uit bij het pijnvol gedwongen ondergaan van het ploegen van het land. Arbeid gaat nog verder in de connotatie met het verweesde kind, waar dus alles nog eens van ontnomen is en gedwongen op te groeien in een wereld van vreemden.
Het arbeidsproces is dus een pijnlijk gebeuren, gaat in oorsprong ook terug op de mens verdeven uit het Aards Paradijs en in het Zweet des Aanschijn moet ploeteren, de bevruchting en de bevalling van de vrouw zit in het woord verweven, labourpain.
In de dominante maatschappijvisie wordt arbeid verheerlijkt als iets wat leidt tot ontplooiing of zinvolle bijdrage aan de maatschappij, zelfs zelfverwezenlijking. Deze inslag hebben we in oorsprong te danken aan Luther. Het Recht op Werk is in de ware betekenis van het woord de Plicht tot Slaafse Onderwerping. Verworden tot het besteden van zijn Tijd, in de Trend van Druk te zijn. Tijd is in essentie het enige wat schaars is in een mensenleven, de ons toebedeelde Tijd is het sterfelijk zijn.
Het is dan ook opmerkelijk dat een agitator smalend het idee van basisinkomen weglacht, zonder ten gronde te kunnen aantonen dat het huidige systeem superieur is, slechts beter omdat het zo is. Het Systeem is belangrijker dan de gevolgen, wat ook duidelijk werd in het Vlaams Parlement over de zaak Uplace. Zelfs een valse bommelding kon tijdens dit debat geen commotie brengen want iedereen was toe aan een
systeem zn. ‘stelsel; methode’
Vnnl. systema ‘samenstel’ [1654; Meijer]; nnl. systhema, systeem ‘samenhangend geheel van opvattingen’ in Het Systhema van onze Kerk, omtrent de geopenbaarde Religie [1735; WNT], ‘stelsel’ in het oud oligarchisch systhema [1804; WNT Aanv. oligarchie], ‘samenhangend geheel van regels, verschijnselen’ in dat de verschillende regeringsbeginselen ... een logisch systeem vormen [1867; WNT], ‘methode’ in een nieuw en verbeterd systeem van snoeien [1888; WNT zitten I], ‘samenhangend geheel van onderdelen enz.’ in Een systeem van heen- en weergaande schroeven en walzen [1896; WNT], ‘samenhangende methode’ in bij training zonder systeem wordt er spoedig overtraind [1907; WNT training], ‘samenhangend geheel’ in waargenomen en in systeem gebracht [1907; WNT Aanv. empirisch], het phonologische systeem van het Nederlands [1930; WNT Aanv. phonologisch].
Internationale geleerde ontlening via Laatlatijn systema ‘stelsel, arrangement’ aan Grieks sústēma ‘georganiseerd geheel’; dat woord is gevormd uit sun- ‘samen, tegelijk’, zie → synthese, en stā-, de wortel van histánai ‘doen staan’, verwant met → staan.
Ik wijs hier ook op de Triste Kalendea, aangehaald in Over Kronos en Kairos, wat nu de Dag van de Arbeid is geworden. Het feestelijke misschien inzake dat de rest van het jaar de arbeider vanaf dan voor eigen rekening arbeidt, maar in feite intriest omdat dit moment al opgeschoven is in de loop van het jaar.
Bovendien wanneer men uitkeringsgerechtigd werkloos is, het verboden is om werk te verrichten. Principieel mag men zelf zijn vuilniszak niet op straat zetten omdat dit in feite werken is. De uitkeringsgerechtigde werkloze is op die manier ook onder de druk geplaatst en nu des te meer omdat het niet hebben van een betaalde job in loonverband, een geïndividualiseerd probleem geworden is. Het is m.a.w. impliciet de schuld van de werkloze dat hij werkloos is.
De agitator kan uit vrees voor eigen bestaansrecht niet ingaan op het idee van basisinkomen. Zij is de belangenbehartiger van het systeem dat is. Het staat er, het bestaat en het bestaan ervan geeft het bestaansrecht, omdat het een logisch geheel van regeringsbeginselen is. Motio
Het invoeren van het basisinkomen zou het systeem onderuit halen. Het uitgangspunt is vrijheid en de mensen verlossen van de arbeidsplicht. Dit raakt onze rechtstaat in zijn kern en haalt de grondbeginselen ervan onderuit.
Het idee op zich dat een vuilnisman meer zou moeten gewaardeerd worden als een bankdirecteur is 'Chantage'. Revolutionair gesproken de politieker die in feite een staatstoelage ontvangt en geen arbeidscontract heeft; daar zal de agitator geen drukkie over maken. Het zou kunnen inslaan als een bom.
