|
Girolamo da Carpi - Chance and Penitence |
‘Opportunity, infrequent, and known to few.’
‘Why are you standing on a wheel?’
‘I can’t stand still.’
‘Why have you got winged sandals?’
‘I am very swift. Whenever I want, I hand over the good fortune which Mercury customarily creates.’
‘You cover your face with your hair.’
‘I don’t want to be recognised.’
‘But, good heavens, the back of your head is bald!’
‘So I can’t be caught as I make off.’
‘Who is the companion with you?’
‘Let her tell you.’
‘Please tell me who you are.’
‘I am a goddess to whom even Cicero himself did not give a name. I am the goddess who exacts punishment for what has and has not been done, so that people regret it. Hence my name is Metanoea.’
‘Now you again please, tell me what she is doing with you.’
‘Whenever I’ve flown away, she stays behind me. Those whom I’ve passed by hold on to her. You too, while you’re asking all these questions procrastinating with your interrogation, will discover that I have slipped through your hands.’
Metanoia resides in the wake of opportunity, sowing regret and inspiring repentance in the missed moment.
It is "
a reflective act in which a person returns to a past event in order to see it anew"
Metanoia ‘is seldom a function of the intellect alone’.
Importantly, in the Liddell and Scott lexicon metanoia is described as a "
change of mind and heart". Acknowledging the presence of the ‘heart’ in metanoia highlights the mind-body partnership at work in the concept. In metanoia,
mind and body, feeling and intellect, collaborate in creating new knowledge and perspective.
Kelly A. Myers - Metanoia and the Transformation of Opportunity (full article in pdf
here)
μετανο-έω ,
A.perceive afterwards or too late, opp. προνοέω, Epich. [280]; opp. προβουλεύομαι, Democr.66; concur subsequently, τισι BGU747 i 11 (ii A. D.).
2. change one's mind or purpose, Pl. Euthd.279c, Men.Epit.72; μ. μὴ οὔτε . . τῶν χαλεπῶν ἔργων ᾖ τὸ . . ἄρχειν change one's opinion and think that it is not . . , X.Cyr.1.1.3.
3. repent, Antipho 2.4.12; “ἐν τοῖς ἀνηκέστοις” Id.5.91: freq. in LXX and NT, Si.48.15, al.; “ἀπὸ τῆς κακίας” Act.Ap.8.22; “ἐκ τῶν ἔργων” Apoc.9.20; “ἐπὶ τῇ ἀκαθαρσίᾳ” 2 Ep.Cor.12.21, cf. OGI751.9 (Amblada, ii B. C.); “ἐπί τινι” Luc.Salt.84, etc.; “περί τινων” Plu.Galb.6; “τοῖς πεπραγμένοις” Id.Agis 19: c. part., “μ. γενόμενος Ἕλλην” Luc.Am. 36.
4. c. acc.,
repent of, “
τὴν ἄφιξιν”
J.BJ4.4.5.
spijt zn. ‘berouw; leedwezen’
Mnl. spijt ‘smaad, hoon, minachting’ in
in sijn spijt ‘om hem te honen’ [begin 15
e eeuw; MNW],
grote spijt doen ‘met minachting bejegenen, schande aandoen’ [1481; MNW];
vnnl. ‘woede, wrok’ in
seyde de Sarasijn in spite ‘zei de Saraceen vol woede’ [
ca. 1540; MNW], ‘leedgevoel, spijt’ in
mi selven die keele afsteken uut spijte [begin 16
e eeuw; MNW];
nnl. spijt ‘teleurstelling’ in
geen een (kind) ... tot mijn spijt [1840; WNT], ‘berouw’ in
Ze had nu spijt van kleine kibbelarijtjes met mama [1901; Kuipers].
Verkorting van ouder
despijt ‘smaad, minachting’ [
ca. 1350; MNW], ‘spijt, wrok’ [
ca. 1400; MNW], dat ontleend is aan Oudfrans
despit ‘wrok’ [1160-74; TLF] en ‘minachting’ [1140; TLF] (Nieuwfrans
dépit) < Latijn
dēspectus ‘minachting’, afleiding van het
ww. dēspicere ‘neerkijken op, minachten’; dat
ww. is gevormd met het voorvoegsel
dē- ‘vanaf, vanuit’, zie →
de-, bij het
ww. specere ‘zien, kijken’, verwant met →
spieden.
spieden ww. ‘
onderzoekend kijken’
Mnl. spien ‘onderzoekend kijken, opletten, in de gaten houden’ in
wachten ende spin ‘wachten en in de gaten houden’,
Hi wachte hi spiede. hi quam hi ginc Al stille swigende alse en dief [beide 1265-70; VMNW];
vnnl. spieden,
spien [1573; Thes.].
Ontstaan uit
mnl. spien, waarbij de
d uit de verleden tijd
spiede(n)
door analogie is overgenomen in de tegenwoordige tijd en de infinitief,
of uit hypercorrectie, omdat men dacht dat er sprake was van d-syncope.
Zie ook →
bespieden.
Mnd. spe(g)en,
spēn;
ohd. spehōn (
nhd. spähen); alle ‘spieden, onderzoeken
e.d.’, <
pgm. *spehōn-. Dit West-Germaanse werkwoord is ontleend als Oudfrans
espier ‘beloeren, bespieden’, zie →
spion. Daarnaast staat ablautend
pgm. *spahōn-, waaruit
on. spá ‘voorspellen’ (
nzw. spå).
Verwant met: Latijn
specere ‘zien, kijken’ (zie ook
o.a. →
perspectief, →
specerij, →
spectrum, →
spektakel, →
spiegel); Grieks
skopeĩn ‘kijken’ (met metathese
*sp...k >
*sk...p, zie →
-scoop),
sképtesthai ‘rondkijken, beproeven’ (zie →
sceptisch); Sanskrit
páśyati ‘ziet, bekijkt’; Avestisch
spaciiā ‘id.’; <
pie. *speḱ-,
*spoḱ- ‘bekijken’ (LIV 575).
Metanoia Films
Zie ook
Over Kronos en Kairos en
Concerning Inspiration